Vừa qua, Đỗ Duy Khánh (Levi) đã có một cuộc phỏng vấn với báo VNExpress tại chương trình “Nghề Tương Lai”, kênh thông tin uy tín dành cho các bạn trẻ. Chương trình giúp bạn có góc nhìn đa chiều, dễ dàng nắm bắt cơ hội, thách thức và xu hướng về nghề nghiệp trong tương lai.
Trong số đầu tiên của chương trình, bạn hãy khám phá hành trình từ việc chơi game, học hỏi và kiếm tiền từ esports của một gương mặt rất quen thuộc trong giới esports Việt Nam – Đỗ Duy Khánh, hay còn được biết đến với tên gọi Levi. Levi là đội trưởng của GAM Esports, đã tham gia cùng đội tuyển mang về chín chức vô địch tại VCS và một huy chương vàng tại SEA Games 31.
Levi sẽ chia sẻ về hành trình đầy đam mê và thách thức của mình trong ngành esports, từ những ngày đầu tiên chập chững bước vào nghề đến khi trở thành một trong những tuyển thủ chuyên nghiệp hàng đầu của Việt Nam. Anh cũng sẽ nói về những khó khăn, nỗ lực và niềm tự hào khi đứng trên sân khấu SEA Games, đại diện cho quốc gia thi đấu và mang lại vinh quang cho đất nước.
Hãy cùng lắng nghe câu chuyện truyền cảm hứng của Levi, để hiểu rõ hơn về một lĩnh vực nghề nghiệp mới mẻ nhưng đầy tiềm năng – Esports. Chương trình hy vọng sẽ mang lại cho các bạn trẻ những cái nhìn sâu sắc và động lực để theo đuổi đam mê của mình.
Bảo Trân (Phóng viên): Xin chào quý độc giả của báo điện tử VNExpress. Chào mừng quý vị đến với chương trình Nghề tương lai. Đây là kênh thông tin uy tín dành cho các bạn trẻ, giúp các bạn có góc nhìn đa chiều, dễ dàng nắm bắt cơ hội, thách thức, cũng như là xu hướng về nghề nghiệp trong tương lai. Với số đầu tiên của chương trình ngày hôm nay, chúng ta sẽ đến với chủ đề “Hành trình từ chơi đến học và kiếm tiền từ game”. Khách mời của chúng ta là một gương mặt rất quen thuộc trong giới esport Việt Nam – Đỗ Duy Khánh, hay còn được biết đến với cái tên Levi. Chào Levi!
Levi: Chào Bảo Trân và chào quý độc giả của báo VNExpress. Mình tên là Đỗ Duy Khánh và nickname mà mọi người thường hay gọi mình là Levi.
Bảo Trân: Levi đã dành hầu hết thời gian làm tuyển thủ chuyên nghiệp của mình đồng hành cùng đội tuyển GAM Esports, mang về chín chức vô địch tại VCS, một huy chương vàng tại SEA Games 31 và nhiều thành tích ấn tượng khác. Hiện nay, Levi đang là tuyển thủ chuyên nghiệp có số lần tham dự chung kết thế giới nhiều nhất tại Việt Nam.
Không khó để nhận thấy rằng ngày càng có nhiều giải đấu esports chuyên nghiệp được tổ chức tại Việt Nam, cùng với đó là sự ủng hộ từ phía chính phủ, sự đầu tư từ phía các doanh nghiệp, cũng như sự lớn mạnh của cộng đồng game thủ. Những điều đó đã góp phần tạo nên cú hích thúc đẩy cho ngành esports Việt Nam phát triển thần tốc và vươn mình trên trường quốc tế. Song song với đó là những thành tích ấn tượng của các đội tuyển và vận động viên esports tại các giải đấu quốc tế như SEA Games hay All-Star. Những thành tựu này đã góp phần củng cố vị thế của esports Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Dù lĩnh vực này phát triển khá nhanh, nhưng nguồn nhân lực của ngành esports vẫn chưa thật sự lớn mạnh ở Việt Nam. Hầu hết các vận động viên chưa được đào tạo bài bản và một bộ phận khá lớn trong cộng đồng vẫn cho rằng nghề tuyển thủ esports không phải là một nghề chuyên nghiệp và chưa thực sự phổ biến. Nhiều người sẽ cảm thấy hoài nghi và có những thắc mắc như: tuyển thủ esports kiếm tiền như thế nào và họ phải học tập ra sao để có thể phát triển trong lĩnh vực này. Levi có thể chia sẻ về hành trình của mình đến với nghề tuyển thủ esports không?
Levi: Thực ra thì thời điểm ban đầu mình cũng như nhiều bạn trẻ khác, rất ham chơi game. Mình đã tiếp xúc với máy tính từ khi học lớp 1 và bén duyên với những trò chơi điện tử. Đến năm 2013, khi đang học lớp 11, mình bắt đầu chơi Liên Minh Huyền Thoại. Lúc đó, tựa game đã ra mắt được hơn một năm và mình theo đuổi tựa game này từ năm 2013 đến thời điểm hiện tại.
Bảo Trân: Khi mới bắt đầu chơi, Levi có tham gia cộng đồng game nào không?
Levi: Có chứ. Mình tham gia rất nhiều cộng đồng game nhỏ, từ hội nhóm trong trường, ví dụ như mình học lớp A10 thì có team A10 đến các tiệm nét ở Bắc Ninh lập team chung tiệm nét. Sau đó, mình cũng tham gia các giải cộng đồng do nhà phát hành Garena tổ chức. Mình ban đầu tham gia các giải đấu chỉ để vui thôi, vì lúc đó mình chưa đủ năng lực để chiến thắng, thậm chí cả những giải nhỏ. Tuy nhiên, những trải nghiệm này khiến mình cảm thấy rất thú vị và từ đó mình dần nuôi dưỡng giấc mơ trở thành tuyển thủ chuyên nghiệp. Khi trình độ kỹ năng và hiểu biết về game cũng như cuộc sống ngày càng nâng cao, mình bắt đầu tin rằng mình có thể trở thành một tuyển thủ chuyên nghiệp trong tương lai.
Bảo Trân: Vậy khi cảm thấy rất thích game Liên Minh Huyền Thoại và nghĩ đến việc có thể biến nó thành sự nghiệp tương lai, Levi đã quyết định chọn vị trí nào trong đội hình của game đó? Theo Bảo Trân biết, trong Liên Minh Huyền Thoại có nhiều vị trí đi trên năm đường chính: đường trên, đường dưới, đường giữa, hỗ trợ và đi rừng. Vậy Levi chơi ở vị trí nào và để chơi tốt vị trí đó thì cần có những kỹ năng gì?
Levi: Ở thời điểm ban đầu, mình chơi song song hai vị trí: đi rừng và đi đường giữa. Đội cần mình ở vị trí nào thì mình sẵn sàng đảm nhiệm vị trí đó. Khi chuyển sang vị trí đi rừng, mình nhận được rất nhiều sự chú ý và thi đấu thành công hơn. Có thể nói, đây là vị trí phù hợp với mình hơn, giúp mình bén duyên với vai trò đi rừng. Vị trí này giúp mình thể hiện xuất sắc hơn và duy trì tài nguyên cho cả đội.
Bảo Trân: Để chơi tốt vị trí đi rừng sau khi chuyển từ vị trí đường giữa, Levi đã phải cải thiện và bổ sung những kỹ năng nào?
Levi: Levi nhận xét về trò chơi này từ góc nhìn của một tuyển thủ chuyên nghiệp, yếu tố quan trọng nhất đối với các tuyển thủ là khả năng thích nghi. Vì trò chơi này thay đổi nhanh chóng và liên tục trong vài tháng có những thay đổi nhỏ và mỗi năm lại có những thay đổi lớn, nên khả năng thích nghi là điều rất quan trọng. May mắn thay, mình có khả năng thích nghi khá tốt.
Đối với việc chuyển từ vị trí đường giữa sang vị trí đi rừng, thực tế thì không quá khó đối với mình. Vì trước đó, mình đã từng chơi song song hai vị trí này, tức là đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu cả vị trí đi rừng và đường giữa. Hai vị trí này có nhiều điểm tương đồng với nhau. Vì vậy, việc chuyển đổi chỉ đơn giản là thay đổi vai trò mà không gặp nhiều khó khăn.
Bảo Trân: Levi gia nhập đội tuyển esports lần đầu tiên là đội tuyển gì và làm sao để Levi xin vào được đội tuyển đó? Theo những thông tin mà Bảo Trân biết, vào thời điểm Levi bắt đầu thi đấu, nghề tuyển thủ esports chuyên nghiệp vẫn chưa phát triển mạnh ở Việt Nam, đúng không?
Levi: Vào thời điểm ban đầu, ngành nghề esports thật sự chưa rõ ràng và chưa được công nhận rộng rãi ở Việt Nam. Tuy nhiên, cộng đồng game thủ đã chú ý nhiều đến esports. Hồi đó, mình từng là một trong số những người hâm mộ đó trước khi trở thành một game thủ chuyên nghiệp. Mình đã ngưỡng mộ nhiều tuyển thủ ở Việt Nam và trên thế giới và từ đó, mình bắt đầu nuôi dưỡng ước mơ mình muốn đứng trên sân khấu và thi đấu, cạnh tranh trong những giải đấu lớn hơn, vượt qua những cuộc thi cộng đồng mà mình tham gia khi vẫn còn đi học.
Mình đã thử sức bản thân bằng cách tham gia các cuộc thử nghiệm vào một số đội tuyển như Hanoi Dragons. Mình đã vượt qua bài kiểm tra của họ, nhưng phải từ chối cơ hội tham gia do lúc đó vẫn còn đi học. Trước khi tốt nghiệp cấp ba, mình nhận được lời mời từ đội tuyển Hanoi Full Louis, một đội rất nổi tiếng vào thời điểm đó, để đảm nhận vị trí đi rừng. Còn trước đó, mình cũng từng được đội Hanoi Dragons mời thử vị trí đi đường giữa.
Sau khi tốt nghiệp cấp ba và hoàn thành kỳ thi quốc gia, mình cuối cùng đã có thể gia nhập một đội tuyển. Thời điểm này cũng là giữa các mùa giải, thường là mùa hè, và giải đấu thường bắt đầu vào khoảng tháng 5 – 6. Sau khi thi xong, mình cảm thấy hứng thú và liên hệ với Hà Nội Sky qua Facebook. Vị trí đầu tiên của mình là đường giữa, dưới sự quản lý của anh Hiển. Mặc dù mình không có nhiều kinh nghiệm ứng tuyển, nhưng may mắn anh Hiển chấp nhận và đánh dấu bước khởi đầu cho hành trình esports của mình từ đó.
Bảo Trân: Khi đứng ngoài và quan sát người khác thi đấu và khi ngồi trên sân khấu, bước vào thi đấu, sự khác biệt là như thế nào?
Levi: Khác biệt rất lớn. Ban đầu, khi mình còn ngồi ngoài và quan sát, đặc biệt trong chế độ xếp hạng đơn của Liên Minh Huyền Thoại, mình thường chơi với các tuyển thủ chuyên nghiệp và những người chưa chuyên nghiệp. Mình cảm thấy rằng những người này không khác biệt nhiều so với mình, và thậm chí có thể chiến thắng họ trong những trận đấu. Tuy nhiên, khi mình bắt đầu trở thành một tuyển thủ chuyên nghiệp thực thụ và bước lên sân khấu, mình nhận ra rằng mọi thứ không đơn giản như mình nghĩ. Ban đầu, mình gặp khó khăn trong việc duy trì sự bình tĩnh và sự tự tin khi thi đấu trên sân khấu. Vấn đề tâm lý là một thách thức mà mình phải đối mặt trong những ngày đầu trong sự nghiệp của mình.
Huấn luyện viên trưởng “Tinikun” Dương Nguyễn Duy Thanh của GAM Esports năm 2019 đứng ở bìa trái.
Bảo Trân: Sau khoảng thời gian đó, Levi đã làm gì để có thể ổn định lại tâm lý của mình và trở thành một tuyển thủ bình tĩnh và tự tin để chiến thắng?
Levi: Mình nghĩ mình may mắn vì đã được gia nhập đội tuyển Boba Marine vào thời điểm đó. Boba Marine là GAM Esports, tên gọi vào thời điểm mình gia nhập và có rất nhiều người chơi giàu kinh nghiệm, được biết đến như là những huyền thoại của VCS (Vietnamese Championship Series) trong Liên Minh Huyền Thoại.
Khi gia nhập đội, mình có cơ hội thi đấu cùng các ngôi sao và được hướng dẫn bởi huấn luyện viên Tinikun. Những người này đã chỉ dẫn và chia sẻ rất nhiều kinh nghiệm cho mình, giúp mình tăng thêm sự tự tin. Cảm giác được thi đấu bên cạnh những người có tên tuổi lớn như vậy thật sự đã giúp mình cảm thấy tự tin hơn rất nhiều. Từ đó, mình cũng đã cải thiện được mặt tâm lý của mình. Dần dần, mình đã cảm thấy đủ mạnh mẽ để đối mặt với những thử thách và cảm thấy nhẹ nhàng hơn về mặt tâm lý khi thi đấu.
Bảo Trân: Levi đã chia sẻ rằng ngoài tâm lý, một tuyển thủ esports cũng cần những yếu tố khác, đặc biệt là thời gian luyện tập hàng ngày. Các vận động viên esports thường không có nhiều thời gian nghỉ trong tuần và phải luyện tập mỗi ngày để duy trì phong độ. Levi đánh giá như thế nào về mức thu nhập trung bình của một tuyển thủ esports chuyên nghiệp hiện nay?
Levi: Như mức thu nhập chung của các tuyển thủ chuyên nghiệp, mình có thể nói rằng vào những năm đầu tiên của sự nghiệp, khoảng từ 2015 đến 2017, thu nhập của mình rất thấp. Mình cảm thấy chỉ cần đủ để tiếp tục thi đấu và duy trì cuộc sống hàng ngày một cách thoải mái mà không cần lo lắng về chi phí. Tuy nhiên, từ năm 2018 đến nay, mình nhận thấy mức thu nhập trung bình của các tuyển thủ chuyên nghiệp đã tăng lên đáng kể. Hầu hết những người có thành tích hoặc có tên tuổi đều có thể chi trả đủ cho cuộc sống và thậm chí còn dư ra để tiết kiệm. Mình tin rằng nếu mọi người quản lý tài chính một cách hợp lý và cố gắng trong thi đấu, họ cũng có thể tích lũy được số tiền đáng kể.
Đỗ Levi Duy Khánh năm 12 tuổi.
Bảo Trân: Levi có thể chia sẻ về khoản thu nhập đầu tiên từ nghề này không?
Levi: Nếu nói về khoản thu nhập đầu tiên của mình từ việc chơi game, có một câu chuyện khá vui để chia sẻ. Đó là vào khoảng năm lớp 6, khi mình cùng bố chơi một tựa game gọi là Thế Giới Hoàn Mỹ. Lúc đó, mình đã tạo một nhân vật và chơi khá vui vẻ. Đến một lúc, có người hỏi mua nhân vật của mình. Gia đình mình không có nhiều tiền, bố mình nói là bán đi và mua con gà về ăn. Mình nhớ rằng thu nhập đầu tiên từ con nhân vật đó là khoảng 200.000 đồng. Lúc mình viết ra thông tin để chuyển nhượng, mình bật khóc vì cảm thấy như mất đi một người bạn. Tuy nhiên, đó cũng là một trải nghiệm rất vui với mình khi còn nhỏ và không biết gì cả.
Sau này khi làm tuyển thủ chuyên nghiệp, thu nhập tháng đầu tiên của mình là 3 triệu đồng. Đây không phải là lương hàng tháng mà là phần thưởng từ các giải thi đấu. Mình được trả lương khoảng 6 tháng mỗi năm, bao gồm 3 tháng mùa xuân và 3 tháng mùa hè. Mặc dù số tiền không nhiều, nhưng khi thi đấu, mình không cần lo lắng về chi phí sinh hoạt. Nhờ đó, mình có thể dành thời gian đi chơi, ăn uống hay giúp đỡ gia đình một cách thoải mái.
Bảo Trân: Levi cho biết là trong những tháng không thi đấu, mình đã dành thời gian để làm gì?
Levi: Đây là một ngành nghề yêu cầu sự cạnh tranh gay gắt, và mình cũng như rất nhiều người khác hiểu rằng nếu không rèn luyện, mình không thể cạnh tranh được với những người đang miệt mài luyện tập. Bên ngoài, mình không thể ngồi yên trong khi đối thủ của mình đang cố gắng. Cạnh tranh này từ đó dần dần được xây dựng lên, và khi đối thủ luyện tập nhiều hơn, mình cũng dành nhiều thời gian rảnh để rèn luyện hơn.
Bảo Trân: Trân nghĩ rằng khi nói đến một nghề chuyên nghiệp phổ biến như thể thao điện tử, không chỉ phụ huynh mà cả học sinh đều quan tâm đến mức độ ổn định thu nhập của nghề này. Vì vậy, về mặt ổn định thu nhập, Levi đánh giá như thế nào về nghề tuyển thủ chuyên nghiệp này liệu nó có đáp ứng được yêu cầu về sự ổn định hay không?
Levi: Levi đã từng có một khoảng thời gian với thu nhập khá ổn định và có thể duy trì trong tương lai. Tuy nhiên, vì đây là một nghề có sự cạnh tranh gay gắt, bạn có thể bị loại bất cứ lúc nào. Điều này phụ thuộc vào kỹ năng và quá trình luyện tập chăm chỉ có đủ để đáp ứng yêu cầu chuyên môn hay không. Nếu bạn làm được điều đó, Levi cho rằng nghề này cung cấp một thu nhập ổn định, mặc dù không kéo dài lâu như những ngành nghề khác. Bạn có thể tiếp tục thi đấu và có thu nhập tốt cho đến khi bạn không còn thi đấu nữa, hoặc nếu không đáp ứng được yêu cầu chuyên môn, bạn có thể chuyển sang ngành nghề khác. Tóm lại, sự ổn định trong nghề này phụ thuộc vào khả năng duy trì phong độ và kỹ năng chuyên môn của từng người.
Bảo Trân: Tuyển thủ esports cũng có yếu tố tuổi thọ ngành nghề giống những môn thể thao khác, phụ thuộc nhiều vào thể chất của từng vận động viên. Levi đã thi đấu trong ngành này suốt 9 năm, một thời gian dài so với nhiều ngành nghề khác, trong khi đa số người khác mới bắt đầu nghề sau khi tốt nghiệp đại học. Tuy nhiên, sự bắt đầu sớm cũng đồng nghĩa với việc có nguy cơ kết thúc sớm hơn. Levi định hướng sự nghiệp của mình sau này thế nào, mình có tiếp tục thi đấu, trở thành huấn luyện viên, hay chuyển sang ngành nghề khác?
Levi: Hiện tại, Levi sẽ tiếp tục thi đấu cho đến khi mình quyết định nghỉ, và quyết định này có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cảm thấy trình độ của mình không đủ, hoặc có thể là thấy mình phù hợp hơn với một vị trí khác trong ngành. Trong tương lai, khi quyết định giải nghệ, Levi có thể hướng đến các ngành nghề như huấn luyện viên, hoặc thậm chí là một vị trí trong ban tổ chức giải đấu. Ngoài ra, làm streamer cũng là một lựa chọn hot hiện nay, đặc biệt là cho các tuyển thủ đã giải nghệ. Tuy nhiên, mọi khả năng vẫn còn mở và Levi cảm thấy mình rất thích việc truyền tải năng lượng tích cực cho người khác qua việc làm streamer. Đó là một điều mà mình cảm thấy thành công và rất thích hợp với bản thân.
Sân khấu thi đấu hoành tráng tại MSI 2024 với hàng chục ngàn khán giả đến cổ vũ cho đội mà mình yêu thích.
Bảo Trân: Với hiểu biết và kinh nghiệm lâu năm của mình trong ngành esports, Levi có thể dự đoán được tương lai của lĩnh vực esports tại Việt Nam sẽ như thế nào không?
Levi: Mình bắt đầu khoảng 9 năm trước và cho đến nay, lĩnh vực esports đang không ngừng phát triển. Dự đoán của mình là trong tương lai, esports sẽ tiếp tục phát triển, và mình nghĩ rằng giới hạn của nó là rất khó nói trước. Số lượng người chơi esports có khả năng sẽ tăng dần theo từng năm và số lượng người xem cũng có thể sẽ tăng lên. Vì vậy, ít nhất ở thời điểm hiện tại, mình nghĩ rằng lĩnh vực này sẽ tiếp tục phát triển. Tuy nhiên, có thể sẽ có sự kén chọn trong các tựa game esports, vì không phải tất cả các tựa game đều có được cả người chơi và khán giả đông đảo. Về tổng thể, esports sẽ tiếp tục phát triển, nhưng điều này cũng phụ thuộc vào sự phát triển của từng tựa game trong lĩnh vực này.
Bảo Trân: Levi đã có thể đã thành công trong lĩnh vực esports nói chung và nghề tuyển thủ chuyên nghiệp nói riêng. Levi có lời khuyên gì dành cho những bạn trẻ đam mê game và đang lên kế hoạch theo đuổi sự nghiệp esports?
Levi: Các bạn trẻ có cùng đam mê esport như mình nên nhớ rằng điều quan trọng nhất là phải nỗ lực hết mình. Đừng bỏ cuộc quá dễ dàng. Nếu sau một thời gian cố gắng mà cảm thấy nghề này không phù hợp nữa, bạn có thể chuyển hướng sang lĩnh vực khác phù hợp hơn. Tuy nhiên, trước khi quyết định bỏ cuộc, hãy chắc chắn rằng bạn đã cố gắng hết sức. Esport, giống như bất kỳ môn thể thao nào, đều yêu cầu sự nỗ lực và tinh thần chiến đấu của những người giỏi nhất để thành công.
GAM Esports trong niềm vui chiến thắng tại SEA Games 31, có sự góp mặt của các phụ huynh của các tuyển thủ đến cổ vũ con mình.
Bảo Trân: Với các phụ huynh, nghề này vẫn còn là một lĩnh vực chưa thật sự thuyết phục. Levi đã có thể chứng minh về khả năng kiếm thu nhập từ nó, nhưng đối với các bạn trẻ muốn chứng tỏ mình với phụ huynh, Levi có thể chia sẻ như thế nào để giúp họ hiểu rõ hơn về nghề tuyển thủ esports này?
Levi: Điều các bạn trẻ có thể chia sẻ với phụ huynh phụ thuộc vào khả năng của từng người. Các bạn có thể tìm thông tin trên mạng hoặc tự tìm hiểu về tương lai của ngành nghề này, cũng như tình hình hiện tại của nó. Điều này đã rất rõ ràng đối với các bạn cũng như các phụ huynh. Với các bậc phụ huynh, mình chỉ có thể nói về trải nghiệm và kinh nghiệm cá nhân của mình. Hồi trước, bố mẹ mình không ủng hộ mình theo đuổi con đường này. Nhưng sau khi mình đạt được thu nhập tốt và có được những trải nghiệm đi thi đấu quốc tế. Như khi đại diện cho Việt Nam thi đấu tại SEA Games 31, bố mẹ mình rất tự hào về mình. Đó là lúc họ nhận ra rằng con đường mình chọn là đúng đắn và họ hỗ trợ mình hết mình.
Bảo Trân: Như vậy có thể thấy rằng nghề tuyển thủ esports, mặc dù còn khá trẻ nhưng lại có tiềm năng rất lớn, đặc biệt trong thời đại công nghệ phát triển như hiện nay. Ngoài việc giúp đảm bảo thu nhập, vận động viên esports cần phải có nền tảng kỹ năng, thể chất và tinh thần vững chắc. Nếu có đam mê và có cơ hội được đào tạo bài bản, Bảo Trân tin rằng các bạn sẽ tiến xa trong lĩnh vực này trong tương lai.
Bảo Trân cho rằng, qua cuộc trò chuyện cùng Levi ngày hôm nay, chương trình “Nghề tương lai” đã giúp các bạn nhận được những thông tin hữu ích để có thể nắm bắt cơ hội và theo đuổi nghề nghiệp trong lĩnh vực này. Cảm ơn những chia sẻ của Levi hôm nay. Chúc Levi tiếp tục thành công trên con đường sự nghiệp của mình.
Bạn có thể xem buổi phóng vấn của Levi cùng với VNExpress trong video dưới đây:
